Hoera, we zijn niet bom!

??? We zijn niet bom? Nee, we zijn niet bom! Het is een geliefd zinnetje als het om dyslexie gaat: ik ben niet bom – oftewel, dankzij het veel voorkomende ‘gebruik’ bij dyslectische mensen om letters om te draaien: ik ben niet dom. En dat mogen we zo langzamerhand wel van de daken schreeuwen! Mensen met een vlekje zoals dyslexie, autisme, adhd of wat dan ook zijn niet per definitie dom.

Ik ben ervan overtuigd dat de meeste leerkrachten het onmiddellijk met bovenstaand stukje tekst eens zijn. Ik ben er eveneens van overtuigd dat de meeste leerkrachten hun stinkende best doen om de leerlingen zo goed mogelijk onderwijs te bieden, te helpen bij moeilijkheden en een omweggetje te kiezen als dat nodig is. Maar het onderwijsstelsel werkt niet mee.

Wat te denken van de tendens om steeds meer te internationaliseren? Dat brengt met zich mee dat steeds meer opleidingen Engelstalig worden. Bij een opleiding als International Communication is dat logisch en bij ict-opleidingen kan ik me er ook wel iets bij voorstellen. Maar waarom bij ‘Facility Management’? Bij economische en juridische opleidingen? Het merendeel van de studenten blijft in Nederland wonen en werken en zal maar mondjesmaat Engels of een andere taal nodig hebben. Voor de meeste dyslectische mensen is het echter hetzelfde als een bord ‘verboden toegang’. Want hoe slim je ook bent, voor Nederlanders met dyslexie is Engels vaak abracadabra en wordt zo’n opleiding een onhaalbare kaart. Mark is niet ‘bom’, maar heeft met veel pijn en moeite nèt een 5,6 gehaald op zijn havo-examen Engels.

Een ander voorbeeld is de tendens binnen mbo en hbo om ‘competentiegericht’ te werken. In de praktijk komt dat er op neer dat de studenten zelf van alles uit mogen zoeken en zonder zwemvest in het diepe worden gegooid. Pas als ze vastlopen komt er les of uitleg. Min of meer de omgekeerde wereld dus. Of ben ik ouderwets als ik vind dat er éérst les of uitleg moet zijn en dat er dan pas opdrachten gemaakt hoeven te worden? Arjen kan het niet meer bijbenen. Hij loopt elke periode opnieuw tegen het feit aan dat hij pas halverwege de periode begrijpt wat hij moet doen en dan in een race tegen de klok verzeilt om alles op tijd af te hebben. Ook Arjen is niet ‘bom’. Hij heeft alleen duidelijkheid nodig, een zwemvest om niet te verzuipen.

Het niveau van het onderwijs moet omhoog volgens de hotemetoten, maar doe je dat door het onderwijs steeds ingewikkelder in te richten en steeds minder toegankelijk te maken? Wordt het onderwijs beter door scholen af te rekenen op elke leerling die blijft zitten, die zakt, die de school verlaat zonder diploma, die extra zorg nodig heeft, die een niet zo hoge Cito-score haalt, die afstroomt naar een lager niveau? Kan er door alle rigide protocollen niet meer naar de individuele leerlingen worden gekeken?

Arjen, Mark en Maarten zijn niet bom. Arjen en Maarten hebben een bovengemiddelde intelligentie, al ‘scoren’ ze dankzij hun autisme op emotionele of sociale intelligentie een stuk lager. Mark is nooit getest, maar ik vermoed dat hij gemiddeld intelligent is en ik weet zeker dat hij een bovengemiddelde emotionele intelligentie heeft. Maar alle drie lopen ze vast in het onderwijssysteem. Arjen en Maarten door hun autisme, Mark door zijn dyslexie.

Op 20 juni a.s. doet Mark een ultieme poging om de rekentoets van de Pabo te halen. Hij rekent inmiddels bovengemiddeld goed, maar zijn dyslexie en het strakke protocol van de toets-via-de-computer zitten hem in de weg. Ministerie van Onderwijs, het Cito en examencommissies van Pabo’s wijzen allemaal naar elkaar – en dus verandert er niets en is de individuele leerling de klos. Mark in dit geval. En met hem alle kinderen die later dus géén les van deze geweldige meester-in-de-dop kunnen krijgen. Wie duimt er mee op 20 juni?

Uitslag weten? Stuur een mail naar droomdenken@hotmail.com